Ailə, uşağın ən çox təsirləndiyi qurumdur və onun təhsili və baxımı üçün ilk növbədə məsuliyyət daşıyır.
"Uşaq evdə anlayış, barışıq və öhdəlik kimi insani münasibətləri təyin edən müsbət keyfiyyətləri əldə edir. Evdəki münaqişə və qarşıdurma kimi mənfi vəziyyətlərdə qəbul edəcəyi münasibətləri də öyrənir. ” (Atalay Yörükoğlu)
Uşağın bütün şəxsi, idrak və mənəvi xüsusiyyətlərinin təməli ibtidai məktəbdən əvvəl qoyulur. Ən çox öyrənmə 0-6 yaş arasında baş verir.
Bacarıqlı bir şəxsiyyət üçün, məktəbəqədər təhsil (0-6 yaş) məktəbdəki təhsildən daha vacibdir. Məktəblərdə təhsilə önəm verdiyimiz və böyük səylər göstərdiyimiz halda, nədənsə uşağımızın altı yaşından əvvəl təhsili ilə o qədər də maraqlanmırıq. Ancaq uşağımızın məktəbəqədər təhsili ilə, xüsusən də ailənin verə biləcəyi ixtisaslı bir təhsil ilə sağlam bir şəxsiyyət qazanması mümkündür.
Uşaq, demək olar ki, bütün xarakterini və şəxsi və idrak xüsusiyyətlərinin 80% -ni yeddi yaşına qədər tamamlayır.
Psixoanalitik nəzəriyyəyə görə, insanın mənəvi inkişafı 0-3 yaş arasında ana ilə (və ya ananın yerini tutan şəxslə) münasibətlərdə formalaşır. Freydə görə: "Yetkinlərin davranışları, uşaqlıq illərində çox məmnunluq və ya narazılıq səbəbiylə ilişib qaldıqları instinktlərlə idarə olunur.
"Ağac bar verdikcə əyilir." atalar sözümüzdə deyilir ki, uşaqlar gənc yaşlarında təhsil almalıdır; Böyüdükcə məşq etmələrinin çətin olacağını ən qısa şəkildə ifadə etmədi?
Uşağı pis davranışa sürükləməmək vacibdir. Ancaq uşaq hər hansı bir səhv davranışa başlamışsa, səhv davranış nə qədər tez düzəldilsə, həll o qədər asan olar. Təkrarlanan davranışlar - səhv etsələr də - zaman keçdikcə vərdişlərə çevriləcəkdir.
Gənc yaşlarında, məktəbdə və daha sonra yaxşı təhsil almayan bir insanı düzəltmək olduqca çətindir. Ailə fərdin şəxsiyyət tərbiyəsində ön planda olsa da, idrak təhsili və uşağı həyata hazırlamaq baxımından məktəbin əhəmiyyəti danılmaz bir həqiqətdir.
Ailədə yaxşı təhsilli bir uşaq, ətraf mühitdən gələn mənfi cəhətlərdən çox da təsirlənmir. Ailə verəcəyi təhsillə ətraf mühitdən (dostlar, TV, internet və s.) yarana biləcək mənfi təsirləri minimuma endirə və ya tamamilə ortadan qaldıra bilər.
Göründüyü kimi, inasnın mənəvi və şəxsi quruluşlarının çoxu yeddi yaşından əvvəl formalaşır. Bu vacib strukturların ən uyğun şəkildə formalaşmasını və inkişaf etdirilməsini təmin etmək üçün məktəbəqədər təhsilə lazımi əhəmiyyət verməliyik. Bu çərçivədə uşağa baxacaq insanlar lazımi təhsildən keçməlidirlər. Körpələr evi və uşaq bağçaları genişləndirilməli və onlara daha yaxşı xidmət göstərilməlidir.
